Przejdź do głównej treści Przejdź do wyszukiwarki
Ośrodek Pomocy Społecznej w Trawnikach

Przemoc w rodzinie

W świetle ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przemoc w rodzinie należy rozumieć jako: „jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą”. Ustawa jako członka rodziny definiuje „osobę najbliższą w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, a także inną osobę wspólnie zamieszkującą lub gospodarującą”.

Przemoc w rodzinie charakteryzuje się tym, że:

  1. JEST INTENCJONALNA. Przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary.
  2. SIŁY SĄ NIERÓWNOMIERNE. W relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza a sprawca silniejszy.
  3. NARUSZA PRAWA I DOBRA OSOBISTE. Sprawca wykorzystuje przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd.).
  4. POWODUJE CIERPIENIE I BÓL. Sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody. Doświadczanie bólu i cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony.

Rodzaje przemocy

Przemoc fizyczna jest intencjonalnym zachowaniem niosącym ryzyko uszkodzenia ciała. Przybiera bardzo wiele form: od dawania klapsów, potrząsania i ciągnięcia za włosy aż po przypalanie, duszenie i użycie broni palnej. Opisując przemoc fizyczną, uwzględnia się nie tylko jej formy, lecz także skutki – uszkodzenia ciała oraz wskazania do konsultacji
i leczenia. Przemoc fizyczna zwykle powtarza się wielokrotnie.

Przemoc psychiczna obejmuje przymus, groźby, zastraszanie, wykorzystywanie emocjonalne. Ma na celu pozbawienie ofiary jej zaufania do siebie i własnych kompetencji w różnych obszarach życia. Najczęstsze formy przemocy psychicznej to: wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie, stosowanie gróźb, wmawianie choroby psychicznej, kontrolowanie i ograniczanie kontaktów z innymi osobami, wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia czy wykształcenia, narzucanie własnych poglądów, stała krytyka, domaganie się posłuszeństwa, ograniczanie snu i pożywienia itp.

Przemoc seksualna polega na zmuszaniu osoby do aktywności seksualnej wbrew jej woli, jak również na kontynuowaniu aktywności seksualnej, gdy osoba nie jest w pełni świadoma, co ją czeka, lub ma obawy dotyczące danego zachowania seksualnego. Przymus może polegać na bezpośrednim użyciu siły fizycznej, ale także na groźbach użycia siły. Przemoc seksualna występuje wraz z fizycznym i psychicznym znęcaniem się. Formy przemocy seksualnej to: gwałt, wymuszanie pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych pieszczot i praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, sadystyczne formy współżycia seksualnego.

 Przemoc ekonomiczna sprawia, że ofiara staje się zależna od partnera i szczególnie podatna na przemoc innego typu. Przykłady tej przemocy obejmują ograniczenie dostępu do pieniędzy czy do informacji o stanie finansowym rodziny, zmuszanie do proszenia o najmniejsze choćby środki, wykradanie pieniędzy, niedopuszczanie kobiety do pracy zarobkowej.

Zaniedbanie i niezaspokojenie podstawowych potrzeb członka rodziny, które prowadzi do jego cierpienia i narażające na utratę zdrowia lub życia, w tym zaniedbanie dziecka czyli:

• brak kontroli - rodzice lub osoby odpowiedzialne za dziecko nie sprawują nad nim odpowiedniej kontroli,

• porzucenie- przez dłuższy czas dzieckiem nikt się nie zajmuje,

• głodzenie dziecka,

• niewystarczający lub nieodpowiedni ubiór- dziecko ubrane jest w rzeczy brudne, zniszczone lub też nieodpowiednie do warunków atmosferycznych,

• zaniedbanie stanu zdrowia - brak opieki medycznej, należytego leczenia,
• zaniedbanie wychowawcze- dziecko nie otrzymuje odpowiednich bodźców do harmonijnego rozwoju,
• wykorzystanie w pracy, np. żebractwo,

• prowadzenie w obecności dziecka awantur, libacji,

• niedostateczne zabezpieczenie dziecka przed zagrażającymi mu wydarzeniami,
• brak dbałości o higienę dziecka.

• odrzucenie - dorosły nie chce uznać potrzeb dziecka, unika i nie akceptuje obecności dziecka,
• wyobcowanie - dorosły uniemożliwia dziecku kontakt z jego rówieśnikami, ogranicza dziecku dostęp do normalnych i zwyczajnych doświadczeń społecznych,

• zastraszanie - dorosły grozi, straszy i atakuje dziecko werbalnie, tworząc klimat strachu i napięcia.